Songkran w Laosie…czyli śmigus dyngus i szczęśliwego Nowego Roku!

Nie, to nie pomyłka.

Najpopularniejszy azjatycki Nowy Rok – ten „chiński” – wyznaczany jest przez kalendarz księżycowy. Obchodzony jest w Chinach, Japonii, Korei, Wietnamie i wypada mniej więcej na przełomie stycznia i lutego. Z kolei w Birmie, Kambodży, Laosie, Nepalu czy Tajlandii, początek Nowego Roku wyznaczany jest przez kalendarz księżycowo-słoneczny. Obchodzony jest między 13 a 15 kwietnia – jest to stała data, wypadająca po przejściu słońca ze znaku Ryb do znaku Barana.

W Laosie święto nosi nazwę Songkran (słowo to oznacza ruch, zmianę miejsca, przejście) lub Pii Mai. W 2011 roku byłem w tym czasie w Luang Prabang – miejscu, gdzie obchody Songkran są ponoć najpiękniejsze 🙂

Pierwszy dzień Songkran to jednocześnie ostatni dzień starego roku. Tego dnia odwiedza się świątynie, składa ofiarę (głównie z żywności) i obmywa posągi Buddy wodą z perfumami. Woda użyta do obmycia posągów jest zbierana i później wykorzystywana do skropienia rodziny. Ma to przynieść błogosławieństwo i symbolicznie oczyścić domowników przed nadejściem nowego roku.

Drugi dzień jest „dniem-pomiędzy”: nie należy ani do starego ani do nowego roku. Tego dnia powtórnie odwiedza się świątynie, tym razem by wybudować stupę  z piasku, udekorować ją flagami, kwiatami, skropić perfumowaną wodą  i ofiarować mnichom. Stupy symbolizują życzenia i pragnienia związane z nadchodzącym rokiem oraz zatrzymują złe duchy w starym roku.

Dopiero trzeci dzień Songkran to pierwszy dzień Nowego Roku. Tego dnia przeprowadza się Baci czyli ceremonie, zapewniające, że Kwan czyli duch zawarty w ciele – przejdzie wraz z nim do Nowego Roku.

Kulminacyjnym punktem obchodów w Luang Prabang jest procesja związana z legendą o siedmiu pannach Songkran.  Legenda opowiada o zakładzie między bogiem Kabilla Phrom i pewnym chłopcem. Siedmioletni Thammabal Kumara znany był z publicznego recytowania z pamięci długich wersów świętych pism. Kabilla Phrom, hazardzista z natury, nie potrafił się oprzeć wyzwaniu i koniecznie chciał sprawdzić jak dobrze Thammabal zna święte pisma. Zaproponował mu zakład – Thammabal miał w ciągu siedmiu dni rozwiązać trzy zagadki. Jeżeli Thammabal odpowie poprawnie dostanie głowę Kabilli. Jeśli jednak nie będzie znał odpowiedzi – sam odda głowę. Oczywiście dzielny chłopiec – nie bez pewnych perypetii – znalazł odpowiedzi na pytania i Kabilla został pozbawiony głowy. To jednak był dopiero początek problemów – otóż głowa Kabilli miała specjalne moce. Jeżeli dotknęłaby ziemi, ziemia stanęłaby w ogniu. Wrzucona do morza spowodowałaby jego wyschnięcie. Zawieszona w powietrzu zaś spowodowałaby suszę (brak deszczu). Żeby uchronić ziemię od tych kataklizmów, siedem córek Kabilli – Nang Songkran – zabrało głowę Kabilli, i w długiej procesji wokół góry Meru zaniosło do jaskinii w górze Kailash, gdzie głowa została złożona. Na pamiątkę tego wydarzenia, każdego roku odbywa się procesja, w której jedna z córek Kabilli niesie jego głowę. Ponieważ data święta jest stała, każdego roku święto wypada w inny dzień tygodnia. W zależności od tego, który to dzień, inna córka Kabilli prowadzi procesję.

Procesji przewodzi wybrana kilka dni wcześniej Miss Songkran, a wybór Miss jest jednym z ważniejszych wydarzeń tego święta. Z całego kraju ściągają dziewczęta by wziąć udział w konkursie. Tradycja nakazuje, by były to dziewice, w wieku co najmniej 15 lat.

Oprócz obchodów religijnych, Songkran jest przede wszystkim pretekstem do świetnej zabawy. W tym czasie całe miasto zmienia się w jeden wielki śmigus dyngus.

Połowa kwietnia w Laosie i Tajlandii to zwykle końcówka pory suchej. Temperatury przekraczają 40 stopni Celsjusza, cienia jest jak na lekarstwo, a przebywanie na otwartej przestrzeni wiąże się ze sporym dyskomfortem termicznym 🙂 W takim otoczeniu zimny prysznic – nawet jeśli jest to brutalne chluśnięcie lodowatą wodą wprost z wiadra stanowi wspaniałe orzeźwienie 😉

Żaden turysta nie ma szans przejść suchą stopą. Wbrew pozorom jest to bardzo przyjemne. Przemoczona koszulka klei się do pleców tylko przez chwilę – słońce wysuszy ją w mig, a polewający już za chwilę zaproszą turystę na piwo, a nawet zaproponują wspólne oblewanie…. innych turystów  🙂

Przy co drugim skrzyżowaniu ustawiane są „posterunki”, gdzie często przy grillu i piwie czeka się na okazję do zmoczenia kogoś.

Częste są także „zbrojne” wypady. Rozbawiona młodzież krąży po mieście w pick-upach załadowanych beczkami z wodą i polewa wszystkich dookoła. Największa frajda to „wodny napad” na jeden z „posterunków” 🙂

Woda to nie jedyny „bohater” tego święta. Oprócz wody, używa się także kolorowych proszków. Zmieszane z wodą tworzą swego rodzaju „pastę”, którą smaruje się twarze. Ma to symbolizować rozszerzenie i wzmocnienie „błogosławieństwa” udzielonego za pomocą wody. Taka pasta zasycha, i pozostaje (także na ubraniu) po tym jak już wszystko wyschnie.

Tak więc turysta przebywający w tym czasie w Luang Prabang jest na przemian moczony do suchej nitki i smarowany kolorowym proszkiem, skutecznie farbującym ubrania. Ulice pełne są wesołych grupek, które albo właśnie zostały przemoczone/wysmarowane białym proszkiem, albo za chwile kogoś zmoczą/wysmarują. Wszyscy są uśmiechnięci i otwarci, a całe miasto przepełnia atmosfera dobrej zabawy.

Epicentrum miejskiej imprezy stanowi piaszczysta łacha na środku Mekongu. Scena, głośniki, piwo, i rzesze rozbawionej młodzieży, oblewającej się wodą i smarującej wszystkich dookoła kolorowym proszkiem, w rytm głośnej muzyki. Istny śmigusowy woodstock 🙂

Kilka użytecznych wskazówek

• To tylko zabawa. Będziecie kompletnie przemoczeni i choć to trudne (ja momentami miałem z tym problem), postarajcie się nie wściekać, kiedy znienacka ktoś wyleje na was wiadro wody 😉
• Lepiej nie zakładać wtedy dobrych ubrań:)
• Przyda się wodoodporna torba na dokumenty czy na aparat (choć ja aparat chowałem w najzwyklejszej foliowej reklamówce i przeżył). Większość „polewaczy” zatrzyma się na kilka sekund i pozwoli usunąć aparat czy telefon z „linii ognia” (zwykle wystarczy go podnieść do góry), ale część tych bardziej rozbawionych nie zważa na takie detale.
• Mnisi cieszą się wielkim szacunkiem – o ile oblanie przypadkowego przechodnia kubłem wody spowoduje co najwyżej równie mokrą „zemstę”, o tyle oblanie wodą mnicha nie jest dobrym pomysłem. Co najwyżej można go lekko skropić.

• Lepiej nie poruszać się w te dni na skuterze ani tuk-tukiem. Nie ma taryfy ulgowej dla motocyklistów.

• W zasadzie…jeśli chce się pozostać suchym, to lepiej zostać w hotelu. Tylko gdzie tu frajda?

Szczęśliwego Nowego Roku 😉

Tomek